Najważniejsza rzecz...!!!

 Najważniejsza rzecz...!!!

W sobotę, 27 czerwca 2015, Gateshead odbyły się w targi „Pozytywni w Biznesie”. Gościem specjalnym był Książę Jan Żyliński - arystokrata, najbogatszy Polak w Wielkiej Brytanii, działacz charytatywny, który w obronie godności Polaków wezwał brytyjskiego nacjonalistę Nigela Farage’a na pojedynek. W dzieciństwie babcia codziennie opowiadała mu, nie bajki, a prawdziwą rodzinną historię, o jej pałacu w Gozdowie (pod Płockiem), który został spalony przez komunistów. W wieku 6 lat, książę Jan Żyliński obiecał swojej babci, że ten pałac odbuduje. Tak też powstał słynny Whithe House, który włączając pałac królowej, jest obecnie zaliczany do 6 najważniejszych budynków w Londynie. W ten sposób pokazał, jak sam Książę mówi „Polacy nie gęsi i swoje pałace mają.” www.whitehouselondon.com Kim jest i jakimi wartościami kieruje się w życiu człowiek, którego ojciec, rotmistrz Andrzej Żyliński, 12 września 1939 roku wraz z 11 Pułkiem Ułanów Legionowych rozpoczął zwycięską bitwę pod Kałuszynem?

Marlena Maria Weber

With the lessons of our fathers ...

A radio operator in Gen. Tadeusz Anders’ Army, a man who has experienced Siberia and emigration from the country he has fought for. I met Mr. Piotr Sułek in the Polish shop as he asked me for help with choosing a cheese. We began to talk, and so I discovered the extraordinary story of the Sułek family. ..

MMW- Another wave of emigration, and with it a lot of difference.
Peter Sułek- Pub...we sat in the pub on a Saturday. One of our Polish friends (because the English did not befriend us) just got an English citizenship and started to sit at a separate table. And so, sitting alone, an Englishman walks past him and asks why he doesn’t sit with the Poles, to which he replies that he has just received and English citizenship and is now an Englishman. For this the Englishman replies: "Maybe you do have an English citizenship, but to us, you will always be a Pole".  Between you and us, there is the difference that we built the Polish community here. Poland was still occupied and we Poles were 2^nd category here. The thought of going back to Poland was frightening: we were automatically considered to be Western spies and anti-Communists.

MMW- Is this why you  never returned to the country?
Peter Sułek - Many of my friends returned. They promised that they would write, but no one wrote. And for this reason I was afraid to come back.

MMW- So you had to learn to cope with life here?
Peter Sulek-You have to cope anywhere. We, Poles, are able to work hard and are honest. But we must also be vigilant observers. Kurgan (Kurgan - peripheral city, in the eastern part of Russia, the Tobol - Irtysh tributary) spring came, and with it came the overflowing of the river. Building a bridge was necessary. They were looking for carpenters, because it was essential to firstly sharpen the hatchets, then work on the wood. I've never been a carpenter. I raised my hand, as I had walked with my father through the streets of Grajewa and seen men sharpening knives on the street. So I sharpened the hatchet as well as the wood .

MMW- But our conscientiousness is sometimes a downfall.
Peter Sułek-  When I was in a labour camp in Russia, there was a hut next to our barracks with Russian criminals. People said, that once they played cards over the head of the commissioner. The loser had to bring his head, or else they would be decapitated themselves. I heard a lot about it yet did not see it, but the commissioner’s head was in fact brought by the loser. One night one of them came to us and said "You Poles, a healthy race, you work too hard, we get told to work like you”. We were terrified, we told him that we're working for bread. However, this criminal was intelligent, he understood us, and we understood him. He said: “Do less, complain about work with the coal and iron”. So we started to complain, they believed us, and we started to slow down. No more Russian criminals came to us again.

MMW- So you survived.
Peter Sułek – The point in life is, to believe that you can survive. In Pietro-Pawłoski there were 12 of us:  Jews, Poles, Czechs, and blacksmiths were in need. Vaclav Cieslak from Bialystok raises his hand, so I ask him: "Are you a blacksmith?" And he replies, "No, but I know how to shoe a horse". So I also volunteered. They took us to the iron. In Siberia there was an electric system which pumped the air, and with this we made metal pieces (a metal square approx. 20/30 cm). During each shift 80 to 100 metal pieces had to be made. Night shifts lasted 12 hours, all for that 800 grams of bread and a cube of sugar. Our portion was the largest, the smaller ones were of 600g, 400g and 200g. And when spring came, we ate clover. Poor women from nearby villages came and sold the clover to us on our way to work. Ah, that clover smelled like onions ...

 MMW- Despite so many years in emigration, you speak  beautiful Polish. Could you share some advice with us on how to preserve our Polish identity and pronunciation?
Peter Sułek- After the war, maybe in the 60s, me and my wife were at a Saturday Polish School, I looked at all the little children, who instead of playing like their English peers, came here every Saturday to learn about Poland. We sat in the audience during the show that the Polish children had prepared, and I said to my wife, half touched, half with a laugh: “Look, still with diapers dragging behind them, and they know the Krakowiak dance”. If we were proud of being Polish, we will be respected, and respect is very important. Poles must begin to think and talk about Poles positively, so that others see us in that way. 

During the turmoil, we Poles can beautifully to act together, because we focus on our selling point and we want to trust each other. On the other hand, when the peace comes, we start focus on our character flaws and we lose our trust and confidence. Poles need a leader who will keep a discipline. Over the years, Poland as a home was attacked by others. We had to deal with: partitions, then with first and second world war, then with communism. They all wanted to destroy our country and our Polish culture and language. But Polish National Anthem has its rights:

”Poland has not yet perished,

So long as we still live.”

That's why it is so important to remember, that we Poles being over the world, we are ambassador of our country. Poland and the Poles we have so much to offer.

 I have been awarded with the Valiant Cross, it is not a secret, it is a privilege. This is how I feel and my grandson also says so. The best time of my life was spent on the front line. I was respected by officers. I knew what was going on in the world because I was a radio operator. Being on the front line, Lt. Jerzy Olszewski asked me how to call the boys over in Russian, we say rebyata, and he persistently and wrongly lyagushka, or frogs, oh what a laugh we had. He was from a place called Lwów, and everybody liked him. And this is the respect and affection what life is about.

MMW- Ludwig Wittgenstein said, “The limits of my language are the limits of my world”.
Peter Sułek- Currently, the world is demoralised. That's why I do not carry money with me, I carry handkerchiefs (laughs). But in all seriousness, please remember that what we say, although it may be absolutely wrong and unfair, it always indicates of how others see us. My mother came to visit us. For breakfast we had cereal. My mother flooded her cereal with warm milk so it turned to mush. She told me, “Son, you eat such things here in the west, I give things like this to the pigs". My son Antos, then about 7/8 years old, replies: "Dad, your mom, she is a communist” (Sułek laughs).
If silence is gold, then what are words? An English bishop once said: "Leave your thoughts for yourself. However, you Poles, what you think, you say, and that may lose you." I have a Polish character, I am 100% truthful, yet it’s not the Poles but the British who were able to build colonies. I'm not suggesting that it was good but the English, like the Jews can do business. Poles say, “if you do not like my product, go to another”. The Jews, however, and the British were always kind, always gave extra. Do they give? I do not know, but at least  they say they do. “Whose car you are travelling in, his song you sing,” they say. Poles are able to work hard and honestly for others. But we must remember, whilst employees are praised for reliability, the business owner gets respected for it.

Z lekcji naszych ojców...

Radiotelegrafista w armii gen. Tadeusza Andersa, człowiek, który wie, co znaczy Syberia i emigracja z kraju, o który walczył. Pana Piotra Sułka poznaję w polskim sklepie, prosi o pomoc w wyborze sera, zaczynamy rozmawiać i tak poznaję niezwykłą historię rodziny Sułków. Ojciec Wandy i Antoniego, warto zapamiętać to nazwisko, bo jeszcze o nim usłyszymy...

MMW- Kolejna fala emigracji, a z nią wiele różnic.

Piotr Sułek- Knajpa, siedzimy w sobotę w knajpie. Jeden naszych polskich znajomych (bo Anglicy się z nami nie bratali) dostał właśnie angielskie obywatelstwo i zaczął siadać przy osobnym stole. I tak siedzi sam i wtedy przechodzi obok niego Anglik i pyta go dlaczego nie siedzi z Polakami, na to on odpowiada, że właśnie dostał obywatelstwo angielskie i jest już Anglikiem. Na to ten Anglik:” Może i masz angielskie obywatelstwo, ale dla nas zawsze będziesz Polakiem.” Po między Wami , a nami, jest ta różnica, że wtedy myśmy tu polską społeczność budowali. Polska wciąż była okupowana i my Polacy byliśmy tutaj 2 kategorią. Do Polski strach było wracać. Z automatu też byliśmy uznawani za zachodnich szpiegów, antykomunistów.  

MMW- Dlatego Pan nigdy nie wrócił do kraju?

Piotr Sułek - Wielu moich znajomych wróciło, obiecywali, że napiszą, ale nikt nie napisał. I z tego powodu bałem się wracać.

MMW- Więc trzeba było sobie poradzić tutaj.

Piotr Sułek - Radzić sobie trzeba wszędzie. My, Polacy, potrafimy ciężko pracować, jesteśmy rzetelni. Ale trzeba też być czujnym obserwatorem. Kurgan, (Kurgan – miasto obwodowe, we wschodniej części Rosji, nad Tobołem - dopływ Irtysza) przyszła wiosna, a wraz z nią rzekę wylało. Trzeba było most zbudować. Szukali cieśli, bo trzeba było najpierw topor naostrzyć, potem drzewo obrobić. Ja nigdy cieślą nie byłem, ale podniosłem rękę, bo chodząc z ojcem po ulicach Grajewa widziałem jak na ulicy noże ostrzyli. Więc naostrzyłem i topór, i drzewo obrobiłem.

MMW- Ale ta nasza sumienność to czasami ślepy zaułek.

Piotr Sułek- Gdy byłem na robotach w Rosji, obok naszego baraku był barak z rosyjskimi kryminalistami. Ludzie mówili, że kiedyś grali w karty o głowę komisarza, przegrany miał ją przynieść, albo jego głowa miała polecieć. Ja tego nie widziałem, ale głośno o tym było, bo głowę komisarza przyniesiono! Pewnej nocy przyszedł do nas jeden z nich i mówi: „Wy, Polaczki, zdrowy naród, za dużo robicie, nam też tak każą pracować”. Byliśmy przerażeni, mówimy mu, że my na chleb pracujemy. Ten kryminalista był jednak inteligentny, zrozumiał nas, a my jego. Powiedział: „Róbcie mniej, narzekajcie na węgiel i żelazo”. Więc zaczęliśmy narzekać, a oni uwierzyli i zaczęliśmy trochę spowolniać. Już nikt więcej od nich do nas nie przyszedł.

MMW- I przetrwaliście.

Piotr Sułek - W życiu chodzi o to, żeby człowiek uwierzył, że da radę.W Pietro-Pawłosku było nas 12: Żydzi, Polacy, Czesi

kowali potrzebowali. Wacław Cieślak z Białegostoku podnosi rękę, więc go pytam: „Kowalem jesteś?”, a on odpowiada: „Nie, ale wiem jak się konie kuje”. No to i ja się zgłosiłem. Zaprowadzili nas do żelaza. Na Syberii była elektryka, która pompowała powietrze, a z tego robiło się huki (huk – metalowy kwadrat ok. 20/30 cm). Takich huków w trakcie zmiany trzeba było zrobić od 80 do 100. Nocne zmiany po12 godzin, a za to 800 gramów chleba i kostka cukru. Nasza porcja była największa, potem 600, 400 i 200g. A gdy przyszła wiosna, to koniczynę jedliśmy... Biedne kobiety z pobliskich wiosek przychodziły i my tę koniczynę od nich kupowaliśmy w drodze do pracy. Ach, ta koniczyna pachniała jak cebula...

MMW- Pomimo tylu lat na emigracji, mówi Pan przepiękną polszczyzną. Czy podzieli się Pan z nami radą, jak zachować polskość i piękną wymowę polską?

Piotr Sułek– Po wojnie, może 60ty rok, wraz z żoną jesteśmy w Sobotniej Szkole Polskiej, patrzę na te wszystkie małe dzieci, które zamiast bawić się jak angielscy rówieśnicy, one tutaj w każdą sobotę przychodzą i uczą się o Polsce. Siedzimy na widowni, w trakcie występu polskich dzieci i mówię do żony, na pół wzruszony, na pół ze śmiechem:„ Patrz, jeszcze pielucha się za nimi ciągnie, a oni Krakowiaka tańczą”. Jeśli będziemy dumni z naszej polskości, będziemy szanowani, a respekt jest bardzo ważny. Polacy muszą zacząć myśleć i mówić o Polakach dobrze, to i inni tak nas będą widzieć. 

W trakcie zawieruchy potrafimy pięknie się jednoczyć, bo skupiamy się wtedy na naszych zaletach i tym samych zaczynamy sobie ufać. Natomiast, gdy nastaje pokój, ponownie zaczynamy patrzeć na siebie poprzez wady i tracimy zaufanie. Polacy potrzebują przywódcy, który wprowadzi dyscyplinę. Przez lata Polska była domem atakowanym przez innych. Musieliśmy sobie poradzić. Najpierw rozbiory, potem wojny, potem komuna, chciała resztki żaru polskości zniszczyć. Ale Hymn ma swoje prawa:" Jeszcze Polska nie zginęła, póki my żyjemy..." dlatego musimy pamiętać, że będąc na obczyźnie jesteśmy ambasadorami naszego kraju. Polska i Polacy mają wiele do zaoferowania.

Zostałem odznaczony Krzyżem Walecznym, to nie jest tajemnica, to zaszczyt. Jak tak czuję i mój wnuk też tak mówi. Najlepszy czas swojego życia spędziłem na 1 linii frontu. Byłem poważany przez oficerów, wiedziałem co się dzieje na świecie, bo byłem radio-operatorem. Będąć na 1 liniii frontu, porucznik Jerzy Olszewski, pyta mnie jak po rosyjsku woła się na chłopaków, mówimy rebyata, a on uparcie i błędnie lyagushka, czyli żaby, ale żeśmy się wtedy naśmiali. Ze Lwowa był, wszyscy go lubili. I o ten respekt i sympatię w życiu chodzi.

MMW- Ludwig Wittgenstein powiedział: „Granice mojego języka, są granicami mojego świata.”

Piotr Sułek- Obecnie świat jest zdemoralizowany. Dlatego ja ze sobą pieniędzy nie noszę, ja noszę chusteczki (śmiech). A całkiem poważnie, to proszę pamiętać, że to co mówimy, choć może być to absolutnie błędne i krzywdzące, zawsze świadczy o tym, jak widzą nas inni. Przyjechała do nas moja mama. Na śniadanie mieliśmy płatki śniadaniowe. Mama płatki ciepłym mlekiem zalała i zrobiła się papka. Mówi do mnie,” Synu, to Wy takie rzeczy tutaj na zachodzie jecie, to ja takie rzeczy świniom daję.” Na to mój syn Antoś, miał wtedy jakieś 7/8 lat mówi:” Tato, twoja mama, to komunistka jest:)))”

Jeśli milczenie, to złoto, to czym są słowa? Biskup angielski powiedział :” Myśl zostaw dla siebie. Natomiast Wy, Polacy, co myślicie, to mówicie i to Was gubi.” Ja mam polski charakter, ja jestem 100% ku prawdzie, ale to nie Polacy, a Anglicy potrafili budować kolonie. Nie mówię, że to było dobre, ale Anglicy, tak jak i Żydzi potrafią prowadzić interesy. Polak, mówi, „Jak się mój produkt nie podoba, to idz do innego. Żydzi natomiast, jak i Anglicy zawsze byli mili, zawsze dają ekstra. Czy dają? ja nie wiem, ale przynajmniej tak mówią. „ Na czyim wozie jedziesz, tego piosenkę śpiewaj” powiadają. My Polacy potrafimy ciężko i rzetelnie pracować dla innych. Ale musimy jednak pamiętać, że za rzetelność pracownika się chwali, a z właściciela respektuje.

 

(więcej na ten temat w książce Ingrid Taylor „Poles Apart”, w księgarniach)

Marlena Maria Weber

Poles Apart

Poles Apart

Moja osobista fascynacja dziełami Antoniego Sułka zaczęła sie  w kwietniu 2002 roku, kiedy mój mąż John i ja zobaczyliśmy kilka obrazów Antoniego Sułka  na aukcji antyków i dzieł sztuki w domu aukcyjnym  hrabiny Tankerville w Chillingham, Northumberland.
Obrazy, które widzieliśmy i które mieliśmy szczęcie kupić, były abstrakcyjne i dość skomplikowane. Niektóre z nich był bardzo kolorowe, inne natomiast bardzo ciemne i niepokojące. Każde z nich jednak wyrażały tego samego artystę.

Kilka miesięcy później, ponownie natknęliśmy się na prace Antoniego Sułka. Tym razem były tak inne od poprzednich, że zaczęliśmy zastanawiać się, czy na pewno są to prace tego samego artysty. Jego obrazy były wyjątkowe i tak bardzo inne od lokalnych artystów, które widzieliśmy wcześniej. Chciałam się dowiedzieć co było powodem, tak unikatowych obrazów, więc postanowiłam poszukać  więcej informacji na temat Antoniego Sułka, ale na jego temat było niewiele, jakiś krótki artykuł o jego pracy i o tym, że  mieszkał i pracował w domu rodzinnym w Morpeth. Dowiedziałam się, że był Polakiem, który zmarł bardzo młodo w Manchesterze.

Dwa lata później, w grudniu 2004 roku, John i ja udaliśmy się na aukcję w rodzinnym mieście Antoniego w Morpeth. W trakcie oglądania jego obrazów, tym razem znaczenie w bardziej tradycyjnym stylu i  przedstawiających krajobrazy Polski, podszedł do nas ojciec Antoniego, Piotr Sułek. Pan Piotr krótko opowiedział nam o swoim życiu w Polsce, jego doświadczeniach z czasów wojny i o tym jak to wpłynęło na pracę syna. Powiedział nam jak obsesja malarska Antoniego przyczyniła się do jego przedwczesnej śmierci.
Byliśmy tym bardzo zaskoczeni. Jak również i tym, że choć Antoni miał kilka wystaw za życia jak i  wkrótce po jego śmierci i było kilku kolekcjonerów uznających jego sztukę, ale nie było nikogo, kto by te obrazy skolekcjonował w całości. Tak też postanowiliśmy zebrać kolekcję i spisać w książce historię tej rodziny. Już w trakcie naszego projektu dowiedziałam się, że wcześniej były już próby nakręcenia filmu dokumentalnego i książki na temat tego artysty. Nie mnie jednak, w trakcie realizacji napotkano kilka ślepych zaułków i projekty nie zostały dokończone. Z racji tego, że kiedyś byłam policjantką, kilka ślepych zaułków mnie nie zniechęciło, jako że zawsze lubiłam rozwiązywać zagadki.

Piotr i jego rodzina byli zachwyceni, że zainteresowaliśmy się obrazami Antoniego. Wiedzieli, że Antoni również byłby przeszczęśliwy. Ja również byłam szczęśliwa mogąc spisać biografię tej rodziny. Bardzo szybko się zaprzyjaźniliśmy. Byłam pod olbrzymim wrażeniem jak inteligentnym człowiekiem okazał się Pan Piotr Sułek i że pamiętał  wszystko z własnej i jego żony rodzinnej,  jakże tragicznej, rozdartej w czasie II wojny światowej historii. Pomimo swojego wieku, ponad 90 lat, miał w sobie tyle energii i był w stanie rozmawiać ze mną przez cztery godziny bez przerwy.

Dzięki temu, że trzymał tak wiele fotografii i dokumentów, mogłam  poskładać historię rodzinny Sułków w całość.  Odkryłem również, że Antoni pisał również poezję, opowiadania i niepublikowaną  powieść, którą ja ostatecznie opublikowałam.
To był wielki zaszczyt poznać  Pana Piotra i inne polskie rodziny, z którymi rozmawiałam i które doświadczyły deportacji do obozów pracy na Syberii. Ci ludzie dzięki sile charakteru, walce i miłości do swojego kraju i swoich rodaków utrzymali ducha waleczności, który pomógł im przetrwać wojnę, a następnie sowiecką okupację.
To było bardzo ciekawe doświadczenie, móc poznać życie dorosłych Polaków, w obozie dla uchodźców w Morphet.  Jak również móc spotkać Polaków, którzy jako dzieci dorastali i żyli w tym obozie, małym kawałku Polski, w której musiały dopasować się do angielskiego sposobu życia, kultury, myślenia i języka. Które w dzień chodziły do angielskiej szkoły, a w wieczorami i w weekendy uczęszczały do Polskiej Szkoły Sobotniej i musiały udźwignąć te dwa, jakże różne światy.

Zaczełam uczyć się bardzo dużo na temat historii i kultury polskiej. Przekonałam się jak szczodrzy, ciepli i gościnni są Polacy. W trakcie pisania książki byłam zapraszana do ich domów, gdzie dzielili się ze mną wszystkim, włącznie z tragicznymi wspomnieniami, które pomogły mi skompletować książkę w całość.

Kiedy odwiedziłam po raz pierwszy studio Antoniego, krótko po tym jak poznałam jego tatę, byłam pod wrażeniem  prac tego genialnego samouka, który tworzył dzięki genialnej wyobraźni, namiętności i obsesji do swych prac. To właśnie poprzez swoją sztukę, Antonii Sułek chciał przybliżyć światu ducha i piękno jego kochanego kraju, którego krajobraz prawie całkowicie został zniszczony. Antonii Sułek był wielkim zwolennikiem intelektualnej i społecznej wolności i swoje życie poświęcił swojej pracy. Głębokim emocjonalnym doświadczeniem było studiowanie jego książki, jego obrazów, słuchania muzyki klasycznej, którą kochał. Wszystkie okładki płyt były pokryte kolorowymi odciskami jego palców, gdyż zawsze słuchał muzyki klasycznej, kiedy malował historię Polski. W jego studiu czułam się jak intruz, bo byłam w czyimś bardzo prywatnym świecie.  W studiu tym nic nie zostało zmienione, wygląda tak, jakby dopiero, co wyszedł z pokoju.

Do czasu podjęcia tych badaniach, nigdy przedtem nie byłam w Polsce. Postanowiliśmy jednak z Johnem odwiedzić wujka Antoniego w Lublinie i zobaczyć kilka krajobrazów i kościołów, które Antonii namalował w Krakowie. Do Polski pojechaliśmy na wiosnę, kiedy pogoda była piękna. Jako że i John i ja nie mówimy po polsku, postanowiliśmy wziąć ze sobą tłumacza. Mieliśmy dużo szczęścia, gdyż naszym tłumaczem została Teresa, która wraz z mamą Różą, żyła w polskim obozie dla uchodźców w Morphet.  Od tego czasu zostałyśmy dobrymi przyjaciółmi. Antek, wujek Antoniego, opowiedział nam bardzo dużo o wizytach Antoniego w Polsce. Jak również i o tym, jak próbował powstrzymać swojego bratanka od wzięcia udziału w demonstracji Solidarności w Lublinie, ale nie mógł go powstrzymać, gdyż był on zbyt bardzo zdeterminowany by walczyć o to, w co wierzył i o co walczył jego ojciec, a była to niepodległa Polska. Antoni został aresztowany podczas marszu i deportowany.
Antoni Sułek i jego rodzina mieli fascynujące życie, które poczułam, że musi być spisane, zanim ludzie zapomną.  Przez te wszystkie lata, było tak wielu ludzi, którzy zakupili obrazy Antoniego i czuli to samo co ja, że było coś szczególnego w samym Antonim i jego pracach, co odbiegało od pozostałych artystów i chcieli się dowiedzieć więcej na temat tego jakże wyjątkowego człowieka.

Sam Pan Piotr Sułek  jest niezwykłym człowiekiem, który poświęcił swoje życie dla utrzymania pamięci swojego syna. Mam nadzieję, że tą książką będę wstanie pokazać, jak życie pana Piotra i jego syna Antoniego jest dla nas bardzo wartościowe.   

Poles Apart

Poles Apart

My personal fascination with Antoni Sulek’s work began back in April 2002 when my husband John and I saw a couple of Sulek's paintings at an antiques and art auction at the house of the late Dowager Countess of Tankerville, in Chillingham, Northumberland.  The paintings we saw, and were fortunate enough to buy, were quite abstract and quite complex.  One was extremely colorful, the other very dark and disturbing. Both contained what we guessed was a self portrait of the artist, whom we had never heard of until then. 

Some months later John and I discovered more of his work which appeared to be so different from the paintings we had previously seen that we wondered if they could be by the same artist.  His art varied so much in style and colors and were really very different to most of the local artists work we had seen before.  I wanted to know what made this artist paint so differently so I decided then to try to find out a little more him but there was so little information other than a brief article about his work and that he lived and worked in a studio in his parent’s house in Morpeth who happened to be Polish.  It also referred to the fact that he died very young in Manchester.

Two years later, in December 2004, Jon and I went along to an auction in Antoni’s home town in Morpeth and when we were looking at some of his paintings, this time a more traditional painting of a Polish landscape, the artist’s father, Piotr Sulek, introduced himself to us.  As we chatted Piotr briefly told us about his own life in Poland, his war-time experiences and how this had influenced his son’s work.  He also told us how he felt Antoni’s obsession with painting had contributed to his early death. 

 

We were surprised to hear that, whilst Antoni had a number of exhibitions during his lifetime and shortly after his death, and as there were so many keen collectors of his work; no one had actually catalogued his work.  So we made up our minds to write Antoni Sulek’s story.  I later found out that there had been previous attempts to research Antoni’s life for a television documentary and a book but these had failed after researchers ran into a few dead ends and were unable to complete the project.  I used to be a police officer so running into a few dead ends didn’t put me off as I have always liked solving mysteries.

Piotr and his family were delighted that we were taking an interest in his son he was very happy for me to write his biography and so I quickly got to know the family very well and we have become good friends.  I was amazed at Piotr’s ability to remember everything from his own difficult past and his wife’s own story as both families were torn apart during the Second World War. Piotr had so much energy and was able to talk to me four hours at a time about his life even though he is now well into his over 90 years old.  He had kept so many photographs and documents which helped me piece together Antoni Sulek’s story and the story of his parents. 

I also discovered that Antoni had written poetry, short stories and at least one unpublished novel which I set about trying to trace and eventually did. 

It has been a great privilege to get to know Piotr and other Polish families I spoke to who had similar experiences of being deported to the labour and prison camps of Siberia and whose pure strength of character, faith and love of their country and their community kept their spirits alive and helped so many of them to survive the war and its aftermath under the Soviet occupation.

It was also very interesting to learn about life on the Polish Resettlement Camp called the CRASH Camp in Morpeth and meet many of the children who grew up there and who could give me an insight into the difficulties of living in a little piece of Poland in their community on the CRASH camp but also trying to fit in to the English way of life, learning a new language, new culture, almost being English by day at the local schools but being Polish at night and weekends when they returned to their families. 

I began to learn an awful lot about Polish history and culture and how generous and warm the Polish people I met were when they welcomed me into their homes and gave up their time and their memories, some of them quite painful, to help me produce this book.

When I visited Antoni Sulek’s studio for the first time shortly after meeting Piotr I was amazed at the work this young man had produced, entirely self taught, but quite brilliant in his imagination and his passion and obsession for his work.  He saw his art as a way of telling the world about his beloved country and how the spirit of Poland as well as the landscape was very nearly destroyed.  He was a great believer in intellectual and social freedom and dedicated his life to his work.  It was an emotional experience going through his books, his paintings, his classical music which he loved, the covers all ‘decorated’ with his multi coloured fingerprints as he played his records while he worked not stop to paint Poland’s history.  I felt like an intruder in someone’s very private world as his studio remained the same as in his lifetime.  It was almost as if he had just left the room.

Until taking on this research I had never been to Poland but John and I decided to visit Antoni’s uncle in Lublin and visit some of the landscapes and churches Antoni had painted in Krakow.  We went in the spring when the weather was beautiful.  We were fortunate enough to take an interpreter, Teresa, with us as neither Jon nor I could speak Polish.  Teresa and her mother Rosa had lived on the CRASH camp too and that is how we met.  We have since become very good friends.  Antek, Antoni’s uncle, was able to tell us a lot about Antoni’s visits to Poland and also about how he tried to stop his nephew from taking part in the Solidarity demonstration in Lublin but could not stop his determination to fight for what he believed in and for what so many people, like his father, had fought for, an independent Poland.  Antoni was arrested during the march and deported.

Antoni Sulek and his family have had a fascinating life which I felt just had to be written down before people forget.  And so many people who have bought Antoni’s paintings over the years have felt that there was something special about him and his work which set him apart from other artists so they, like me, want to know more about his life.

Piotr Sulek himself is a remarkable man who has dedicated his life to keeping the memory of his son alive and I hope that this book will go some way to showing that Piotr and his son’s work and life is greatly appreciated.